De tijdslijn van de Crypte en de bouw van de Paxpoort

    1946:

    • Nacht van 15 op 16 maart 1946: Dynamitering van de IJzertoren [Foto 1]
    • 19/05/1946: In de kranten verscheen een "Oproep tot het Vlaamse Volk" vanuit het Voorlopig Comité voor herstel van de IJzertoren.
    • 20/05/1946: E. Clottens nam in naam van het IJzerbedevaartcomité meteen contact op met het Voorlopig Comité om het bestaan van het IJzerbedevaartcomité en het feit dat dit IJzerbedevaartcomité de wettelijke eigenaar is van de IJzertoren te benadrukken.
    • 25/05/1946: In de Senaatsvergadering lanceerde A. Buisseret het idee om het IJzerbedevaartterrein te onteigenen om er een nationaal gedenkteken te plaatsen.
    • 13/06/1946: Beslissing ministerraad om de site te onteigenen, met de bedoeling er een nationaal gedenkteken op te richten ter ere van de helden van de twee wereldoorlogen i.p.v. de vernielde toren. Dit was naar het voorstel van de commissie 'voor moreele studiën' (die was opgericht door het Federaal Congres der Oudstrijders). Deze beslissing werd niet goed ontvangen.
    • 16/06/1946: Het IJzerbedevaartcomité publiceert een motie waarin ze protest aantekenen tegen de onteigeningsplannen van de regering. Uiteindelijk zullen de plannen tot onteigening van de site na hevig protest uit zowel Vlaamse als Waalse hoek niet worden doorgevoerd. Hiernaast werd er ook voor het eerst onderhandeld tussen de twee Comités over een mogelijke samenwerking.

    1948:

    • Zomermaanden van 1948: Een wit Heldenhuldekruis met de leuze AVV-VVK en het gedicht van C. Verschaeve 'Hier liggen hun lijken als zaden in het zand, hoop op de oogst O Vlaanderenland' wordt opgericht tussen het puin van de crypte. [Foto 2]
    • 21/07/1948: Het Voorlopig Comité voor de heropbouw van de IJzertoren en het IJzerbedevaartcomité versmelten in één comité.
    • 22/08/1948: In de toespraak van E. Clottens op de 21ste IJzerbedevaart wordt bevestigd dat het IJzerkruis zou herrijzen. 

     

    1949:

    • 26/03/1949: Het Bedevaartcomité beslist in een algemene vergadering om met de brokstukken van de IJzertoren een monumentale toegangspoort, de PAX-poort, te bouwen en de crypte te herstellen.
    • 06/04/1949: Start herstelwerken van de vernielde crypte: de ingedrukte omheiningsmuren worden verder weggebroken en herbouwd en in kleine nissen worden de verminkte Heldenhuldezerkjes geplaatst. [Foto 3 en 4 en 5]
    • 02/05/1949: De lijnrichting voor de Poort wordt vastgesteld en de piketten voor de vier hoeken ingeslagen. In de dagen die hierop volgen begint men aan de graafwerken en betonnering van de grondvesten.
    • 22/05/1949: De eerste steen van de poort wordt gelegd en acht dagen later is men boven de grondlijn met de rechtervleugel.
    • 03/06/1949: De grondvesten voor de linkervleugel worden gebetonneerd en er wordt gestart aan de wenteltrap. Tien dagen later is men boven de grondlijn.
    • 16/06/1949: De vier hoeken waarop de herstelde reuzenbeelden van Aubroeck moeten komen zijn gemetseld en het eerste stuk van het Renaat De Rudderbeeld wordt geplaatst. [Foto 6]
    • 18/06/1949: Het eerste fragment van het Lode De Boninge - Frans Van der Linden-beeld wordt geplaatst. [Foto 7]
    • 25 tot 27 juni 1949: Er worden zes fragmenten (+/- 6 meter) van beide beelden geplaatst.
    • 27/06/1949: Het eerste fragment van het Gebroeders Van Raemdonckbeeld wordt geplaatst.
    • 29/06/1949: Het eerste fragment van het Joe Englishbeeld wordt geplaatst. [Foto 8 en 9]
    • 08/07/1949: Het vijfde fragment van het Gebroeders Van Raemdonckbeeld wordt geplaatst. Er zijn 21 fragmenten van de vier beelden terug aan elkaar gevoegd.
    • 14/07/1949: Men begint met het houten gewelf waarop de spitsboog moet gemetseld worden.
    • 20/07/1949: Het zesde en zevende fragment van het Gebroeders Van Raemdonckbeeld wordt geplaatst. Een tiental jonge studenten komen helpen stenen kuisen en metselaardiener zijn.
    • 22/07/1949: 's Morgens is het beeld van de Gebroeders Van Raemdonck voltooid en 's avonds zijn ook alle fragmenten van het Joe Englishbeeld geplaatst.
    • 24/07/1949: Het beeld van Renaat De Rudder wordt voltooid. Intussen wordt aan het gewelf van de spitsboog gewerkt.
    • 29/07/1949: De spitsboog wordt voltooid.
    • 30/07/1949: Het laatste stuk van het vierde beeld wordt geplaatst.
    • 04/08/1949: De pers en comitéleden brengen een bezoek aan de werken. De P van PAX is al aanwezig. Studenten voeren aarde en stenen aan.
    • 11/08/1949: De letters PAX zijn geplaatst. Men begint aan de betonplaat van de bovenste zaal. De wenteltrappen zijn af. [Foto 10]
    • 17/08/1949: Er worden Leeuwenfiguren op de drummers gekapt en de ijzeren leeuwendeuren worden geplaatst.
    • 21/08/1949: In een speech op de 22ste IJzerbedevaart bedankt prof. Dr. F. Fransen in zijn speech namens het IJzerbedevaartcomité de jeugd, met voornamelijk een tiental humaniorastudenten voor het kuisen van bakstenen en het weg- en aanvoeren van aarde.
    • 03/09/1949: Start van de betonnering van de kruisbalken aan de zijkanten.
    • 15/09/1949: De betonlaag van het bovenste platform wordt gegoten. De rechter Kruiskop is af.
    • 26/09/1949: De borstweer op het hoogste punt is voltooid. De deels kapotte oriëntatietafel van V.T.B. wordt opnieuw geplaatst.
    • 30/09/1949: De gebarsten klok 'Nele' wordt in de crypte neergezet.
    • 01/10/1949: De Paxpoort is voltooid.

     

    1950:

    • 14/08/1950: Het eerste 'Werkkamp der Vlaamse Hoogstudenten' wordt plechtig geopend aan de Pax-poort.
    • 20/08/1950: Plechtige onthulling van de Monumentale Paxpoort op de 23ste IJzerbedevaart. [Foto 11]

    1952:

    • 07/11/1952: Het Heldenhuldekruis wordt door een storm vernield. [Foto12 en 13]

    Doe meer kennis op

    LANDSCAPES – De minoterie ingezoomd

    Net naast de brug over de IJzer stonden vroeger de bloemmolens, of ook wel de ‘minoterie’ genoemd. Het gebouw vervulde eerst de functie van bietsuikerfabriek na de oprichting ervan door de gebroeders Van Hille in 1836.
    Lees meer ...

    Vrede is een keuze: Kerst aan het front

    De Eerste Wereldoorlog begon in augustus 1914. Algemeen werd verwacht dat het een korte oorlog zou worden. ‘Weer thuis als de bladeren vallen’, was de veelgehoorde slagzin. Maar na een eerste snelle opmars van het Duitse leger was de strijd tegen de winter vastgelopen in een loopgravenoorlog.
    Lees meer...

    Diametrale tegenstelling

    Nu al méér dan 20 jaar, quasi overal en bijna altijd zonder enige nuance, weerklinkt rond deze tijd de riedel dat de IJzerwake een radicale afscheuring is van de IJzerbedevaart.
    Lees meer

    Onder de leeuwenvlag wordt de katafalk van Vlaamse ontvoogding voorgereden

    De Vlaamse beweging wordt vandaag gemakzuchtig gereduceerd tot de gemene deler van neoliberaal beleid en extreem-rechts narcisme.
    Lees meer

    Leren leven zonder duivels en heiligen

    In 1992 kwamen de Navo en de voormalige Warschaupact-lidstaten overeen om wederzijds het luchtruim open te stellen voor elkanders vliegtuigen om foto-, radar- en sinds 2006 ook infraroodbeelden te mogen maken van elkaars territorium, om op deze wijze de vrede te bewaren en conflicten te vermijden.
    Lees meer